Gà ác bồi bổ và chữa bệnh

Gà ác, còn được gọi là ô cốt kê, ô kê (gà đen), dược kê (gà thuốc), hắc cước kê (gà chân chì), tên khoa học là Gallus domesticus Brisson. Đây là loại gà cỡ nhỏ đặc biệt được thuần hóa và nuôi dưỡng như các giống gà khác, lông trắng không mượt, toàn bộ da, mắt, thịt và xương đều đen, chân đen có 5 ngón.

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, gà ác có công dụng bổ can thận, ích khí huyết, thường được dùng để chữa các chứng bệnh hư nhược, tiểu đường, đi tả lâu ngày do tỳ hư, chán ăn, khí hư, di tinh, hoạt tinh, ra mồ hôi trộm, kinh nguyệt không đều… Trong Lĩnh nam bản thảo, đại danh y Hải Thượng Lãn Ông cũng đã viết:

“Ô kê cốt là con gà ác

Ngọt bình không độc, bổ lao kèm.

Đàn bà huyết trệ, tim đau nhức

Chữa lỵ cấm khẩu của trẻ em”.

Theo dinh dưỡng học hiện đại, thịt gà ác ít mỡ, rất giàu đạm và có chừng 18 loại acid amin, nhiều vitamin như A, B1, B2, B6, N12, E, PP… và các nguyên tố vi lượng như K, Na, Ca, Fe, Mg, Mn, Cu… Kết quả nghiên cứu của các nhà dinh dưỡng Trung Quốc cho thấy, thịt gà ác phòng chống mệt mỏi, tăng cường khả năng chịu đựng của cơ thể trong điều kiện thiếu dưỡng khí, cải thiện công năng miễn dịch.

Để nâng cao công dụng của gà ác, người xưa thường phối hợp thứ thực phẩm quý giá này với một số dược liệu để chế biến thành những món ăn – bài thuốc dễ dùng:

Thịt gà ác 50 g, kỷ tử 10 g, gừng tươi vài lát. Thịt gà rửa hầm cùng kỷ tử và gừng tươi cho thật nhừ, chế thêm gia vị ăn nóng. Thường dùng cho những trường hợp đau đầu, hoa mắt chóng mặt, ù tai, đau lưng do can thận âm hư.

Gà ác 1 con, đương quy 10 g, thục địa 10 g, bạch thược 10 g, tri mẫu 10 g, địa cốt bì 10 g. Tất cả đem hầm cách thủy cho chín rồi ăn. Công dụng: Bổ huyết điều kinh, thường dùng cho phụ nữ kinh nguyệt không đều.

Gà ác trống 1 con, tam thất 5 g, rượu vang và gia vị vừa đủ. Tam thất thái phiến, cho vào trong bụng gà cùng với một chút rượu vang và gia vị; hầm cách thủy cho chín rồi ăn. Công dụng: Bổ khí huyết, cường gân cốt, thường dùng cho những người bị gãy xương.

Gà ác 1 con, hạt sen trắng 15 g, khiếm thực 15 g, gạo nếp 150 g. Nấu thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Thường dùng cho những nam giới bị di tinh, phụ nữ khí hư có màu trắng đục.

Gà ác 1 con, hoàng kỳ 100 g. Hầm thật nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Bổ huyết điều kinh, thường dùng cho phụ nữ thống kinh, trước kỳ kinh 3 ngày nên dùng liên tục trong 5 ngày.

Gà ác 1 con, ngải cứu 20 g, hoàng tửu 30 ml. Hấp cách thủy, ăn nóng. Thường dùng cho những trường hợp tử cung xuất huyết.

Ngoài ra, dân gian còn dùng thịt gà ác tẩm mật ong, nướng qua rồi đem sấy khô giòn, tán thành bột mịn (ô kê tán) hoặc làm thành viên hoàn (ô kê hoàn) hay ngâm với rượu uống để bồi bổ sức khỏe. Có nơi còn dùng xương gà ác nấu thành cao, gọi là tinh gà đen, uống để chữa chứng hư nhược, chán ăn, mệt mỏi, đau lưng, mất ngủ, yếu sinh lý, băng đới…

Sưu tầm – Theo tapchilamdep