Bệnh rối loạn cương dương: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Rối loạn cương dương (Erectile dysfunction – ED) tác động lên chất lượng cuộc sống của nhiều đàn ông tuổi trung  niên và bạn tình của họ ở nhiều chừng mực khác nhau.

Thuật ngữ “Rối loạn cương dương” rất rộng, bao quát nhiều dạng rối loạn bệnh lý khác nhau nhưng thường được dùng để chỉ tình trạng mất khả năng cương cứng của dương vật để có một cuộc ân ái trọn vẹn.

I. NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG:

– Nguyên nhân thể chất

+ Tim mạch: Bệnh cứng động mạch, bệnh tim hoặc tai biến não, huyết áp cao và cholesterol cao, đều tác động đến máu chảy vào và chảy ra khỏi dương vật. Bệnh tim mạch là nguyên nhân thể chất thông thường nhất của RLCD.

+ Tiểu đường: Tình trạng mạn tính này có thể gây tổn hại cho thần kinh và tổn hại cho các mạch máu dẫn đến dương vật. 2/3 đàn ông bị bệnh tiểu đường đều bị RLCD.

+ Thần kinh: Các tình trạng đau thần kinh gồm có tổn thương cột tủy sống, xơ cứng trùng hợp, thoái hóa thần kinh do bệnh tiểu đường hoặc nghiện rượu.

+ Mức độ thấp của hoóc môn nam testosterone.

+ Phẫu thuật: Phẫu thuật ung thư ruột kết, ruột thẳng hoặc tuyến tiền liệt, và ngay cả xạ trị tại vùng xương chậu có thể gây tổn hại cho các dây thần kinh và mạch máu, RLCD.

+ Chấn thương: tổn thương cột tủy sống, gãy xương chậu.

+ Tác dụng phụ của thuốc: Cả một danh mục dài của các loại thuốc kê toa và thuốc bán không cần toa có tác dụng phụ là tiềm năng của RLCD. Nếu bạn theo dõi các vấn đề về chức năng cương cứng sau khi bắt đầu dùng thuốc mới, xin hãy hỏi bác sĩ của bạn về các tác dụng phụ có thể có của thuốc, các chọn lựa và giải pháp.

– Yếu tố về cách sống

+ Rượu: Uống nhiều rượu làm giảm khả năng của bạn về cương cứng. Uống rượu lâu ngày, quá độ gây tổn hại cho thần kinh và gan, và mất cân bằng hoóc môn.

+ Ít vận động

+ Hút thuốc lá: Đàn ông hút thuốc lá rủi ro bị RLCD nhiều hơn đàn ông không hút thuốc.

– Nguyên nhân tâm lý

Những nguyên nhân này có thể xảy ra riêng lẻ hoặc phối hợp với một hay nhiều nguyên nhân thể chất của RLCD.

+ Lo lắng về khả năng thực hiện tình dục: Khi một người đàn ông lo lắng về khả năng quan hệ tình dục của mình, chức năng cương cứng của họ có thể bị ảnh hưởng.

+ Trầm cảm

+ Yếu thần kinh

+ Vấn đề về quan hệ: căng thẳng với đối tác tình dục của bạn hoặc các vấn đề khác như là tài chính, gia đình… cũng tác động tiêu cực đến chức năng tình dục.

II. DẤU HIỆU BỆNH RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG:

Mặc dù chứng rối loạn cương dương (trước đây gọi là bất lực) thường hay gặp ởnam giới trên 65 tuổi hơn các nhómlứa tuổi khác nhưng nó có thểxảy ra ởbất cứlứa tuổi nào trong đời sống tình dục của nam giới. Đa sốđàn ông thỉnh thoảng bịrối loạn cươngdương trong quãng đời tình dục của mình và đó là điều bình thường. Theo tuổi tác thì chức năng cương cứng của nam giới khi lâm trận có sựthay đổi cũng là điều bình thường : có thểlà lâu đạt tới trạng thái cươngcứng, không đạt đỉnh điểm cương hay phải cần nhiều kích thích trực tiếp tại chỗhơn mới đạt được trạng thái cương cứng v.v… Nhiều nam giới cũng đểý thấy tình trạng cực khoái (orgasm) của họkém mãnh liệt hơn, sốluợng tinh dịch xuất ra cũng ít hơn và thời gian hồi phục giữa các lần cương cứng ngày càng dài hơn.

Khi rối loạn cương dương hoàn toàn hay kéo dài sẽ có thể tác động lớn với hình ảnh tự nhận thức về bản thân của người đàn ông lẫn cuộc sống tình dục của bạn tình của họ, lúc này rối loạn cương dương có thể trở thành một dấu hiệu của các rối loạn thể chất lẫn tâm lý cần phải được điều trị cả về thể chất cũng như tâm lý.

Trước đây rối loạn cương dương là vấn đề nhạy cảm, cấm kỵ nhưng ngày càng có nhiều đấng nam nhi đến các cơ sở y tế để khám và tư vấn vấn đề này và các bác sĩ ngày càng tích lũy nhiều kiến thức hơn về nguyên nhân gây ra rối loạn cương dương và tìm ra được nhiều phương thức hiệu quả hơn để điều trị chứng bệnh này.

Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn cương dương

Đôi khi không thể đạt được trạng thái cương cứng hoàn toàn.

Không thể duy trì được trạng thái cương cứng trong suốt quá trình giao hợp.

Hoàn toàn không thể đạt được trạng thái cương cứng.

Khi rối loạn cương là do nguyên nhân thểchất hoặc tâm lý hoặc cảhai thì bản chất của rối loạn cương dương đã trởthành một tác nhân gây ra trầm cảm và căng thẳng thường xuyên cho nam giới và cảbạn tình.

III. XÉT NGHIỆM CHUẨN ĐOÁN RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG:

Bác sĩ sẽ hỏi để nắm các thông tin về thời điểm xuất hiện, diễn tiến của rối loạn cương , các thuốc bệnh nhân đang sử dụng và những tình trạng bệnh lý khác mà bệnh nhân đang mắc phải nếu có. Bác sĩ cũng sẽ cần được biết về các thay đổi về mặt thể chất hay tâm lý.

Nếu nghi ngờ các nguyên nhân thực thể có liên quan đến rối loạn cương, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm máu để xét nghiệm nồng độ các hormon sinh dục nam hay để phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn khác như tiểu đường. Bác sĩ cũng sẽ cần thử ngưng hay thay thế các thuốc bệnh nhân đang dùng một thời gian để đánh giá liệu các thuốc này có gây ra bất cứ tác động nào lên rối loạn cương hay không.

Các xét nghiệm chuyên sâu hơn sẽ gồm có:

Siêu âm

Để đánh giá lưu lượng máu động mạch cung cấp cho cơ quan sinh dục có đầy đủ hay không. Các hình ảnh siêu âm thu được qua một đầu dò quét trên các mạch máu cấp máu cho dương vật. Đầu dò phóng ra các bước sóng siêu âm xuyên qua các mô của cơ thể và khi được phản hồi trở lại sẽ tái tạo hình ảnh và cho phép bác sĩ phát hiện ra nếu lưu lượng máu trong động mạch bị giảm sút. Xét nghiệm này thường được thực hiện trước hay sau khi tiêm thuốc để đánh giá xem có cải thiện lưu lượng tưới máu hay dưới tác động của thuốc hay không.
Khám thần kinh

Bác sĩ luôn đánh giá các tổn thương thần kinh có thể có bằng cách khám lâm sàng kiểm tra cảm giác xúc giác vùng cơ quan sinh dục.

Đo áp lực máu thể hang và chụp mạch máu thể hang. Đo áp lực mạch máu thể hang là xét nghiệm đo áp lực mạch máu dương vật. Chụp mạch máu thể hang  là xét nghiệm tiêm một chất màu vào trong mạch máu để các bác sĩ phát hiện bất cứ bất thường nào có thể xảy ra ở lưu lượng máu vào ra dương vật.

Nếu bác sĩ nghi ngờ các nguyên nhân gây ra rối loạn cương không phải là nguyên nhân bệnh lý thực thể, bệnh nhân sẽ được yêu cầu kích thích bộ phận sinh dục bằng tay với sự trợ giúp của bạn tình hay trong lúc ngủ để xem có đạt được trạng thái cương cứng hay không. Đa số đàn ông đều có nhiều lần cương trong lúc ngủ say mà không hề hay biết và cũng chẳng nhớ được khi thức dậy.

Một thủ thuật xét nghiệm đơn giản là quấn một dải băng đặc biệt dễ thủng quanh dương vật trước khi đi ngủ có thể khẳng định chắc chắn là bệnh nhân có các lần cương dương vào lúc ngủ hay không. Nếu băng dán bị đứt vào buổi sáng khi thức dậy thì lẽ tất nhiên là đương sự đã có cương dương vào lúc nào đó trong khi ngủ. Các xét nghiệm dạng này khẳng định chắc chắn là rối loạn cương dương ở đương sự không do các bất thường thực thể gây ra mà rất có thể là do các nguyên nhân cảm xúc, tâm lí.

IV. ĐIỀU TRỊ BỆNH RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG:

Ngày nay có rất nhiều phương pháp lựa chọn để điều trị rối loạn cương dương, từdùng các thuốc hay các dụng cụhỗtrợcơhọc đơn giản đến phẫu thuật và tưvấn tâm lý. Nguyên nhân và mức độnghiêm trọng của tình trạng bệnh lý là các yếu tố quan trọng để xác định phương pháp điều trị tốt nhất hay là phải phối hợp các phương pháp khác nhau để điều trị cho bệnh nhân. Bác sĩ cũng có thể cùng bệnh nhân cân nhắc chi phí điều trị thích hợp và các sở thích cá nhân của họ và bạn tình của họ.

Các thuốc sẵn có trên thị trường để điều trị rối loạn cương bao gồm:

Sildenafil (Viagra)

Tadalafil (Cialis)

Vardenafil (Levitra)

Cơ quan Quản lý Thực Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận cho sử dụng Viagra vào năm 1998, và đây là thuốc uống đầu tiên điều trị rối loạn cương dương trên thị trường. Sau đó, Levitra và Cialis cũng được chấp thuận, cung cấp thêm nhiềi chọn lực hơn trong điều trị rối loạn cương bằng thuốc uống.

Viagra, Levitra và Cialis tác động theo cơ chế nhìn chung là tương tự nhau. Về mặt hóa học, các thuốc này là các chất ức chế men phosphodiesterase inhibitors, làm tăng hiệu quả tác động của oxid nitric oxide, một chất dẫn truyền hóa học làm giãn các cơ trơn dương vật, đưa đến gia tăng lượng máu và cho phép các diễn tiến tự nhiên cho quá trình cương khởi động. Kết quả dẫn đến đáp ứng cương cứng  dương vật dưới tác dụng của kích thích tình dục. Các thuốc này không tự động tạo ra sự cương dương, thay vào đó, các thuốc này cho phép quá trình cương dương xảy ra sau kích thích cơ thể và tâm lý. Nhiều đấng mày râu đã có những cải thiện chức năng cương dương sau khi dùng thuốc bất kể nguyên nhân gây ra chứng bất lực của họ.

Các thuốc này có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng có nhiều điểm khác biệt . Khác biệt về liều lượng, thời gian tác động thuốc và có thể cả tác dụng phụ nữa. Những khác biệt khác chẳng han như, thuốc nào có tác động hiệu quả nhất trên một nhóm bệnh nhân xác định? Điều này chưa được sáng tỏ vì chưa có nghiên cứu so sánh trực tiếp 3 nhóm thuốc này.

Mặc dù các thuốc này có thể phát huy hiệu quả điều trị trên nhiều người, không phải tất cả bệnh nhân đều có thể hay nên dùng các thuốc này để điều trị rối loạn cương. Nếu bệnh nhân có đau tim, đột quỵ hay có các rối loạn nhịp tim nguy hiểm có khả năng đe dọa tính mạng trong vòng 6 tháng thì đừng nên dùng các thuốc nói trên. Nếu bác sĩ báo cho bệnh nhân biết là hoạt động tình dục có thể kích hoạt một cơn đau tim thì những khả năng điều trị khác sẽ được tư vấn cho bệnh nhân.  Ngoài ra, không dùng chung Viagra, Levitra hay Cialis với các thuốc thuộc nhóm nitrate như các thuốc điều trị bệnh tim nhóm nitroglycerin (Nitro-Bid và các thuốc tương tự), isosorbide mononitrate (Imdur) và isosorbide dinitrate (Isordil). Sự phối hợp các thuốc này lại với nhau có tác dụng làm giãn các mạch máu, có thể gây ra choáng váng chóng mặt, hạ huyết áp và các rối loạn tim mạch.

Đừng trông đợi rằng thuốc cũng sẽ điều trị chứng bất lực ngay lập tức. Có thể cần phải chỉnh liều hay chỉnh lại thời điểm dùng thuốc. Trước khi dùng thêm bất cứ thuốc gì, nên hỏi kỹ lại thầy thuốc các phối hợp thuốc có lợi và các tác dụng phụ có thể có.

Prostaglandin E (alprostadil)

Hai phương pháp điều trị liên quan đến cách sử dụng một loại thuốc có tên là alprostadil. Alprostadil là chất tổng hợp giống như nội tiết tố prostaglandin E. Nội tiết tố này giúp làm giãn các mô cơ trơn dương vật, tăng lưu lượng máu cần thiết cho quá trình cương dương. Có hai cách sử dụng alprostadil:

Tiêm bằng kim trực tiếp vào thể hang. Theo phương pháp điều trị này , bệnh nhân dùng một kim tiêm rất nhỏ để tiêm alprostadil (tên biệt dược Caverject, Edex) vào gốc hay cạnh bên dương vật. Trong đa số trường hợp, phương pháp này tạo ra sự cương cứng sau từ 5 tới 20 phút và kéo dài khoảng 1 giờ. Bởi vì thuốc được tiêm trực tiếp vào các thể xốp chứa đầy máu nên alprostadil phát huy được hiệu quả trong đa số trường hợp. Và do kim tiêm rất nhỏ cho nên đau chỗ tiêm thì thường rất ít, không đáng kể. Các tác dụng phụ khác của phương pháp này có thể kể ra là chảy máu chỗ tiêm, cương cứng kéo dài và tạo thành chỗ xơ hóa tại chỗ tiêm chích. Chi phí mỗi mũi tiêm cũng tốn kém. Tiêm chích hỗn hợp alprostadil và các thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ có thể ít tốn kém hơn và mang lại hiệu quả cao hơn. Các thuốc khác có thể kể ra là papaverine và phentolamine (Regitine).

Phương pháp điều trị bằng thuốc nhét vào niệu đạo. Phương pháp trị liệu này có tên thương mại là MUSE (Medicated Urethral System for Erection). Phương pháp này dùng một que nhỏ dùng một lần để nhét một viên thuốc đặt bé xíu cỡ nửa hạt gạo vào đầu dương vật vào sâu bên trong niệu đạo cỡ chừng 5 cm. Viên thuốc đặt sẽ được hấp thu vào trong mô thể hang dương vật, làm tăng lưu lượng máu tạo nên quá trình cương dương. Mặc dù không dùng kim tiêm nhưng bệnh nhân sử dụng phương pháp này vẫn có thể có cảm giác đau hay khó chịu. Các tác dụng phụ bao gồm đau, chảy máu niệu đạo nhẹ, choáng váng và tạo mô xơ tại chỗ đặt.

Liệu pháp bổ sung hormon nam

Đối với một số ít bệnh nhân bị thiếu hụt testosterone thì liệu pháp bổ sung hormon này là một lựa chọn điều trị.

PHÒNG NGỪA RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG:

Mặc dù đa số nam giới đều có thể nếm trải những giai đoạn trục trặc tình dục ở lúc này hay lúc khác. Những điều sau đây nên làm để hạn chế tần suất xuất hiện các trục trặc đó:

Hạn chế hay tránh uống rựơu bia hoặc các chất kích thích khác.

Bỏ thuốc lá.

Tập luyện thể dục thường xuyên.

Giảm stress.

Ngủ đủ giấc.

Chữa trị căng thẳng và trầm cảm nếu có.

Thường xuyên khám kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bất thường.

Kỹ năng thích nghi

Khi rối loạn cương là do nguyên nhân thể chất hoặc tâm lý hoặc cả hai thì bản chất của rối loạn cương dương đã trở thành một tác nhân gây ra trầm cảm và căng thẳng thường xuyên cho nam giới và cả bạn tình. Khi có vài trục trặc nho nhỏ ở vài lần lâm trận, đừng vội bi quan mà  nghĩ ngay đến bệnh rối loạn cương dương vĩnh viễn  và lần tới cũng sẽ chẳng khá hơn ! Đừng coi một giai đoạn bị rối loạn cương là dấu chấm hết cho sức khỏe và nam tính.

Ngoài ra nếu bị rối loạn cương tường xuyên hoặc là trong thời gian dài, nên nhớ đến bạn tình. Phụ nữ có thể coi trạng thái bất lực của người phối ngẫu là một dấu hiệu mà nam giới “no xôi chán chè” đối với mình. Cần có sự trấn an ngược lại từ phía nam giới rằng đây không phải như vậy để tránh các tác động, phản ứng tiêu cực từ người phụ nữ có thể làm cho tình hình xấu đi như một cái vòng lẩn quẩn.

Như vậy cần có sự trao đổi cởi mở và chân thành giữa hai bên để tăng cường sợi dây quan hệ tình cảm. Đôi lứa cũng có thể cần được tư vấn tâm lý để ứng phó tốt hơn với những vấn đề phúc tạp như rối loạn cương và cách ứng xử để cải thiện tình hình.Duy trì tốt mối dây tình cảm giữa hai bên khi được chẩn đoán và trong suốt quá trình điều trị là biện pháp trị liệu tuyệt vời, trên thực tế , trị liệu thường thành công hơn nếu có sự hợp tác chặt chẽ từ hai phía.